Elektrolysers Testen en Valideren: Programmatische Aanpak voor Gedeelde Faciliteiten

We staan voor een ongekende opgave als het gaat om de ontwikkeling en opschaling van elektrolysecapaciteit en groene chemie. De routekaart waterstof van het Nationaal Waterstof Programma projecteert voor de komende drie jaar al een opbouw van 600MW aan productie, alleen al in Nederland. Richting 2030 toe gaat het om vele Gigawatts. Dit vanuit een uitgangspositie waarin de productiecapaciteit nog marginaal is, en waar bovendien de benodigde technologie nog deels ontwikkeld moet worden.

Dit brengt kansen met zich mee voor de Nederlandse maakindustrie. En tegelijkertijd vraagt dit het uiterste van het Nederlandse innovatie(eco)systeem. Zie voor een analyse en aanbevelingen het rapport: www.rijksoverheid.nl/rapport-elektrolysers

Nationale infrastructuur voor testen en valideren

Een belangrijke aanbeveling was om te investeren in een nationale infrastructuur voor het testen en valideren van elektrolysetechnologie. De inzet daarbij is om met name het MKB te ondersteunen bij de ontwikkeling en validatie van hun technologie.

Er is het afgelopen jaar veel in beweging gezet als het gaat om programmering en financiering van ontwikkeling en opschaling van elektrolysetechnologie. Ook zijn er diverse faciliteiten operationeel geworden die, gezien de enorme vraag, voorzien in een behoefte. Tegelijkertijd observeren wij als Elektrolyser Makersplatform NL en Kiemt, dat de ontwikkelingen gekenmerkt worden door een regionale en/of veelal project-gedreven focus. Bovendien blijkt het lastig om operationele faciliteiten te onderscheiden van de vele plannen die er momenteel zijn.

Shared Facilities factsheets

De hieronder te downloaden verzameling factsheets is bedoeld als handreiking voor ondernemers en andere belanghebbenden op zoek naar overzicht van beschikbare test- en validatiefaciliteiten. De factsheets bieden onder andere inzicht in de operationele status, de business propositie en contactinformatie.

De factsheets zijn eveneens bedoeld, als levend document, voor al die partijen die zelf ambities en plannen hebben om een faciliteit te ontwikkelen die deel kan uitmaken van de Nederlandse innovatie (eco)systeem. Boven alles is dit overzicht bedoeld als startpunt voor een dialoog, gericht aan beleidsmakers en groeifondsprojecten, over de verdere inrichting en ondersteuning van het Nederlandse innovatie (eco) systeem.

Obervaties op basis van dialoog met bedrijven

De dialoog over de factsheets is reeds gestart. Op basis van diverse gesprekken komen Elektrolyser Makersplatform NL en Kiemt tot de volgende observaties:

• Bedrijven die nieuwe H2 technologie ontwikkelen zoeken mogelijkheden om hun innovaties te valideren onder realistische condities.
• De behoefte is met name ook gericht op specialistische expertise.
• De vraag van bedrijven lijkt het huidige operationele aanbod te overtreffen. Tegelijkertijd is het, om hierop in te kunnen spelen, noodzakelijk om precies in kaart brengen van de behoeften.
• Er is een breed en divers aanbod aan R&D faciliteiten. Het overzicht over wat deze faciliteiten bieden, ontbreekt. Onder de betrokken partijen is momenteel bovendien nauwelijks uitwisseling of afstemming.
• In veel gevallen zijn de faciliteiten ook langdurig gekoppeld aan R&D projecten. Het aanbod is daarom niet structureel maar afhankelijk van projectfinanciering en niet breed toegankelijk.
• We zien recent initiatieven die in dit gat willen springen. Met name diverse plannen om projecten door te ontwikkelen naar meer structureel gefinancierde programma’s of business.
• Er zijn ook diverse bedrijven buiten Nederland en zelfs buiten Europa die gebruik maken en willen maken van de R&D faciliteiten

Aanbevelingen

• Overzicht en coördinatie is wenselijk tenminste op Rijksniveau.
• Harmoniseer aanbod van diensten en protocollen:
  • Streef naar redundantie en vermijd onnodige dubbelingen
  • Faciliteer uitwisseling van kennis en expertise en best practices
• Afstemming en samenwerking met internationale initiatieven is gewenst. TNO heeft het eerste initiatief hiervoor genomen in HyspeedInnovation. Dit krijgt nu vervolg in een eerste zogenaamde ‘Open Innovation test Bed’ Elektrolyse.
• Van bijzonder belang in deze context is om te leren van de eerste gesubsidieerde elektrolyse demonstratie en pilot projecten in Nederland. Net als in Europese projecten onder de Clean Hydrogen Joint Undertaking rapporteren projecten over verschillende parameters tijdens de looptijd van het project. De data worden anoniem gemaakt en geaggregeerd over projecten en gebruikt om van te leren. Deze informatie is erg waardevol voor het hele elektrolyser ecosysteem. In Europa heeft JRC de opdracht om de data te verwerken. Voor Nederland zou TNO deze rol op zich kunnen nemen en de data geanonimiseerd delen en te voorzien van duiding en advies voor overheid en electrolyser ecosysteem
• Kiemt heeft al een regionaal waterstofcluster geïnitieerd en draagt bij aan de kennisdeling en het versterken van samenwerking. Het uitbreiden van het H2cluster op regionaal/ nationaal/ internationaal verband is zeer wenselijk. Kiemt heeft al initiatief genomen door samen met de Duitse waterstofclusters, zoals H2 Netzwerk Westmünsterland, HYMAT-Energie cluster en Mitglied h2-netzwerk een grensoverschrijdend h2cluster te organiseren.
• Structurele basis financiering is gewenst waar het gaat om publieke R&D faciliteiten. Deze financiering is nodig om de basis kosten te dekken en te kunnen blijven investeren vernieuwing.

Wil je een factsheet aanleveren?

Wil je betrokken zijn bij vervolgstappen wat betreft ontwikkelingen op het gebied van beleid en financiering? Neem contact op met Roald Suurs [email protected] of Tjardo Derksen [email protected]